18 điều mà một người Mỹ ngưỡng mộ người Việt Nam và cái nhìn ngược lai

Nhân độc bài báo "18 điều mà một người Mỹ ngưỡng mộ người Việt Nam" trên http://www.yan.vn/18-dieu-ma-nguoi-my-nguong-mo-nguoi-viet-nam-30529.html  mình viết cái note này từ một gốc nhìn khác để chia sẽ và bàn luận.

1. Tôi ngưỡng mộ sự cần cù chăm chỉ của người Việt Nam. Nhiều người làm việc cật lực từ 6 giờ sáng đến nửa đêm hàng ngày, dù thành quả chỉ là một vài USD.

Có một sai lầm là thế hệ người lớn lao động chân tay cực khổ nên họ chịu đựng mọi vất vả để con cái chỉ tập trung học hành. Nhưng chính vì bố mẹ không dạy cho con cái biết độc lập, coi trọng đồng tiền và kiếm tiền nên đa phần các em sau khi học xong, cầm cái bằng mà thụ động không thể kiểm được tiền từ cái bằng đó. Đôi khi sự chăm chỉ, hi sinh thái quá của thế hệ đi trước lại làm cho thế hệ mới trở nên thụ động và lười biếng. 

2. Tôi ngưỡng mộ sự bẽn lẽn và ngây thơ như trẻ con của nhiều thanh niên. Các chàng trai và cô gái trong lứa tuổi 20 tán tỉnh và đùa cợt với nhau theo cách mà bạn không bao giờ nhìn thấy ở Mỹ nữa. Người ta mất thời gian để tìm hiểu nhau hơn và có thể hẹn hò nhiều tháng trước khi có một mối quan hệ yêu đương chính thức.

Đã đến lúc người Việt học cách tự tin, hành xử trưởng thành chứ không phải tự hào vì mình « bẽn lẽn », « ngây thơ ». 

3. Tôi ngưỡng mộ việc người Việt Nam có thể ăn một loại trái cây bốc mùi khủng khiếp như sầu riêng. Đối với tôi, nó có mùi như thuốc đắng trộn với… nước đái mèo.

Trái sầu riêng chả ăn thua gì so với hai món mà thế giới nể người Việt nhất là món trứng vịt lộn và thịt chó…Nếu phương Tây họ đang văn minh, giàu có, tiến bộ đến độ đang dần sống hòa hợp với thiên nhiên, tôn trọng thiện nhiên thì mình vẫn còn cả một con đường dài để làm được điều đó. Sẽ đến lúc con người hiểu, người bạn chung thủy nhất với con người là thiên nhiên chứ không phải chính con người

4. Tôi ngưỡng mộ việc rất nhiều người dân ở đây có thể mặc chiếc áo khoác dày cộp khi trời nóng 35 độ C và nói rằng đó là cách làm “mát”. Rõ ràng nó không mát theo cách thông thường mà người Mỹ hiểu, nhưng có lẽ nó làm họ dễ chịu hơn là bị mặt trời đốt cháy.

Tây thì nó thì tắm nắng, phơi nắng mà, và tác phong của nó cũng rất tự nhiên. Khi đi dự hội nghị hay dạ hội, họ ăn mặc rất sang trọng, nhưng đi chơi, đi học hay đi làm việc, họ ăn mặc rất thoải mái, tự do, cá tính….mùa hè đến thì váy và quần ngắn, áo phong, áo dây đi làm….bạn phải được tự do, thoải mái trong hình thức thì bạn mới thoải mái trong tình thần được chứ nhỉ ? 

5. Tôi ngưỡng mộ cách những người đàn ông say xỉn và nằm lăn quay trên phố. Điều này tốt hơn là nửa tỉnh nửa say và đâm phải ai đó bằng chiếc xe của mình.

Cái này thì ok. Nhưng chả tự hào chút nào khi người Việt tiêu thụ bia hàng đầu thế giới mà lại rất ít hiểu biết về văn hóa uống bia.

6. Tôi ngưỡng mộ sự kiên nhẫn của mọi người trong sự ùn tắc giao thông. Nếu là dân Mỹ như tôi, hẳn họ sẽ không ngớt chửi rủa và rên rỉ khi ngồi trong một chiếc xe máy lạnh mát mẻ của mình.

Người Việt cần học cách phản kháng, thay vì cam chịu. Học cách phàn nàn, để tìm nguyên nhân, và giải pháp để thay đổi tình hình. 

7. Tôi ngưỡng mộ cách các bậc cha mẹ ở Việt Nam chăm chút các đứa trẻ của mình. Họ nói chuyện và chơi với con của họ liên tục và chạy sau lũ trẻ để đảm bảo rằng chúng không bị ngã. Ở Mỹ, hầu hết các bậc cha mẹ dường như không mấy vồ vập khi thấy đứa trẻ của mình sau một ngày dài làm việc.

Phương pháp dạy con của người Việt quá bao bọc con cái, hay sống và làm thay mọi việc cho con. Điều đó đánh mất cơ hội tự trưởng thành của trẻ.

8. Tôi ngưỡng mộ cách người dân hành xử trong các vụ va chạm giao thông. Họ có thể bị ngã, nhưng vẫn bỏ qua cho nhau và ngồi lên xe đi tiếp, không gọi cảnh sát và nhờ luật sư kiện tụng như ở Mỹ.

Người Việt cần học cách phản kháng, thay vì cam chịu. Học cách tôn trọng pháp luật và đề nghị người khác tôn trọng pháp luật thay vì « độ lượng bỏ qua ».

9. Tôi ngưỡng mộ cách người Việt Nam có thể có vẻ ngủ bất cứ nơi nào. Đàn ông thường xuyên ngủ trên xe máy hoặc trên mặt đất, trẻ nhỏ thì ngủ khi ngồi giữa bố mẹ trên xe máy, và tất cả mọi người đều có thể ngủ trên chiếc xe buýt xóc như rang ngô trên chuyến đi Gia Lai, ngoại trừ tôi.

10. Tôi đặc biệt ngưỡng mộ những người phụ nữ ở Việt Nam. Họ có thể làm những công việc khó khăn và kéo dài, nhưng vẫn mong muốn được tự tay chăm sóc những đứa trẻ và chuẩn bị các bữa ăn gia đình.

Người phụ nữ đã tự nguyện « hi sinh » quá nhiều, và thực sự họ đã tự tước đi cơ hội hạnh phúc của chính họ. Sự « hi sinh » quá mức chẳng bao giờ đồng nghĩa với hạnh phúc. Đã đến lúc người phụ nữ Việt cần sống vì chính mình nhiều hơn, làm cho mình hạnh phúc hơn. Khi bản thân họ hạnh phúc, họ mới có khả năng mang hạnh phúc thực sự đển cho chồng, con và gia đình. 
 

11. Tôi ngưỡng mộ cách mọi người có thể “ngồi xổm kiểu châu Á” trong nhiều giờ. Tôi đã thử ngồi như vậy một vài phút, và nó đã làm lưng tôi tê liệt.

Cái này thì đúng thật

12. Tôi ngưỡng mộ người Việt Nam vì họ có thể ngủ bất kể xung quanh ồn như thế nào. Đó có thể là tiếng ồn của xe cộ, các công trình xây dựng hang tiếng nhạc từ phòng karaoke nào đó.

Ô nhiễm lớn nhất ở Việt Nam không phải là ô nhiễm nước, đất, thực phẩm….mà là ô nhiễm tiếng ồn. Thật kì là ở đây, tại Grenoble này, ngay giữa chốn công cộng như trường, bệnh viện, trên xe bus, tàu điện ngầm…luôn yên lặng và trật tự. Mình đã từng tham gia lễ hội Ánh sáng tại Lyon, lúc đó rất đông người đổ về thành phố Lyon để xem lễ hội đó, thế nhưng cả thành phố không vì thế mà trở nên ồn ào, hỗn độn. Thành phố sắp xếp các luồng đường di chuyển cho người dân, và mọi người cứ bình tĩnh, yên lặng, nhẹ nhàng di chuyển, nhìn ngắm, chuyện trò…Khi mà tiếng ồn bủa vây mọi lúc, mọi nơi làm sao tâm con người có thể tĩnh lặng để nghĩ suy ? để tâm bình an hơn được ? 

13. Tôi thậm chí còn ngưỡng mộ những con chó ở Việt Nam. Chúng chắc chắn là một trong những động vật thông minh và bền bỉ nhất trên thế giới. Những chú chó ở Việt Nam tránh ô tô và xe máy rất giỏi, đồng thời cũng phải đủ khôn ngoan để không bị biến thành bữa ăn của ai đó.

Chỉ vì chó là loài động vật thân thiện và gần gũi với con người nhất nên người Tây khó hiểu và khó chấp nhận thói quen ăn uống này của mình. Mình thì tự hỏi, ngay loài động vật là bạn gần gũi nhất với người Việt, họ còn giết hại thì họ có thể chung sống với loài động vật nào ? 

14. Tôi ngưỡng mộ đức tin đặc biệt của của những người tham gia giao thông. Nó giống như việc các tín đồ Do Thái băng qua Hồng Hải nhờ vào phép màu của nhà tiên tri Moses.

Ở nhiều thành phố phương Tây họ đang cổ vũ và quay lại dùng nhiều xe đạp để di chuyển. 

15. Tôi ngưỡng mộ việc những đứa trẻ và người già đi bán vé số thay vì chỉ đi ăn xin. Tôi luôn luôn cố gắng giúp đỡ họ bất cứ khi nào có thể.
 Chỉ hi vọng cách em chỉ làm nghề này là nghề phụ và học một cái nghề khác "thanh cao" hơn. Mọi cái "cá độ" thái quá đều không tốt. Cả cuộc đời này mà một trò chơi lớn, một canh bạc lớn, vì vậy đừng vì các cuộc cá độ tức thời mà để "thua cuộc" chính cuộc đời của mình. 

18. Trên hết, tôi ngưỡng mộ tình yêu và sự kính trọng mà người Việt Nam dành cho người thân, tổ tiên và bạn bè. Hầu hết các gia đình sẽ cầu nguyện, thắp hương và dâng cúng không chỉ cho ông bà cha mẹ đã mất của mình mà cả các thế hệ trước đó và thậm chí là cả các mối quan hệ xa xôi. Tôi đã thấy người thân đi xa hàng trăm dặm chỉ để tỏ lòng tôn kính với ông bác quá cố của tôi trong dịp Tết. Con cái có thể thay mặt cha mẹ đến và tỏ lòng tôn kính với những người mà họ chưa bao giờ gặp trong đời. Đây chỉ là danh sách của tôi bây giờ. Tôi chắc chắn rằng còn rất nhiều điều khác để những người ở nước khác ngưỡng mộ về người Việt Nam.

Cái này thì mình trình bày quan điểm cá nhân của mình trong bài viết khác (http://langnhincuocsongmuguet.blogspot.fr/2014/06/thoat-trung-hay-thoat-ta.html). Người Việt quá lo lắng cho người chết mà lại quên đi việc tập trung giải quyết các vấn đề thiết thực trong cuộc sống hàng ngày của họ. Nếu họ hiểu rằng, ở bên kia địa cầu, người ta sống đầy đủ về vật chất, tự do và phong phú về tinh thần biết bao nhiều, và họ hoàn toàn có thể rũ bỏ các tập quán lạc hậu để tận hưởng cuộc sống hiện tại này thì họ có thay đổi ? Chẳng ai biết có kiếp sau, có thiên đàng hay không ? nhưng chúng ta chắc chắn một điều là cuộc sống hiện tại là thật và cuộc sống này có vô số những điều mới mẻ, thú vị cần khám phá.