(Bên dưới là những bức thư của anh Trần Huỳnh Duy Thức viết cho con gái. Nội dung được coppy từ nguồn khác, nhưng đã có một số thay đổi về định dạng như in nghiêng, bôi đậm, tô màu, chia đoạn, đánh dấu mục để dễ đọc hơn)
Xuyên Mộc, 15/3/2015
Xin chào cô sinh viên Trần Lê Bảo Trâm xinh đẹp ,
Hì hì, con gái có giật mình, phổng mũi hôn? Ba còn định chào “bà chủ
tịch Hội sinh viên quốc tế SFU” nữa kìa, nhưng mà nghe “ngầu” quá nên
thôi. Năm ngoái, có lần ông nội lên thăm ba và thông báo con đã được bầu
vào chức vụ trên mà lắc đầu luôn. Ông nội nói: “Nó có máu lãnh đạo
giống con”. Ba thấy con còn giống ba nhiều thứ nữa, cái này chắc mẹ rõ
nhất. Hai bên nội, ngoại đểu rất tự hào về con.
Còn đúng nửa
tháng nữa là sinh nhật 21 của con rồi. Mấy hôm rồi ba làm thơ tặng cho
con. Ba đã làm xong một bài rất dài từ cảm xúc khi ba đọc thư con viết:
“Giấc mơ Mỹ không nhất thiết phải thành hiện thực ở Mỹ” và “trái tim con
không thuộc nơi đó”. Con gái biết không, cảm xúc ấy dâng trào và theo
ba mãi tới hôm nay vẫn chưa hết. Bài thơ tặng SN21 của con lần này chỉ
là một phần của cảm xúc đó. Ba sẽ tiếp tục thể hiện nó thành nhiều bài
thơ khác. Đó là những điều quý giá mà con đã mang đến cho ba. Ba vốn xem
mọi thứ nhẹ tơn. Đọc thư con ba thấy càng nhẹ hơn nữa. Con hiểu vì sao
không? Những điếu ý nghĩa nhất, giá trị nhất không nằm ở những thứ phù
phiếm, hình thức, không phụ thuộc vào những không gian bị câu thúc hay
rộng mở, không bị quyết định bời nghịch cảnh. Trước khi ba xa nhà, điều
ba quan tâm nhất là hai con, lúc đó chưa đầy 14 và 15 tuổi. Biến cố xảy
đến sớm hơn những gì ba dự định khiến kế hoạch chuẩn bị cho mẹ và hai
con đều dang dở và bất thành. Vào tù ba không trăn trở nhiều về Con
đường mình đang đi vì ba đã có dự liệu khá rõ ràng và biết mình sẽ bước
tiếp như thế nào. Điều làm ba lo lắng và thức trắng nhiều đêm là sẽ
hướng dần cho hai con như thế nào trong một bối cảnh mà ba biết chắc
chắn sẽ xa gia đình một thới gian dài. Mẹ cho tụi con tình yêu, sự che
chở, tránh cho hai đứa những cú sốc tâm lý và dạy cho tụi con đức hạnh.
Nhưng hai con đang và sẽ phải sống trong một thế giới toàn cầu hóa, sẽ
chứng kiến một giai đoạn lịch sử bước ngoặt của đất nước mà nếu không
được chuẩn bị tốt kỹ năng và tầm nhìn trong giai đoạn cấp 3 và đại học
thì sẽ khó mà nắm bắt được những cơ hội tốt.
Dù ba mẹ đã cố gắng
cho tụi con được hưởng nền giáo dục tốt nhưng ba rất hiểu rằng có nhiều
điều quan trọng không thể học từ nhà trường. Chưa kể tầm quan trọng của
sự gần gũi cha-con mà sự xa cách về không gian có thể làm cho ảnh hưởng
của người cha với con mình giảm đi một cách rất tự nhiên, sự hạn chế về
thông tin, liên lạc trong tù là một thách thức khiến hều hết những
người tù có ý định dạy con đều phải bỏ cuộc. Nhưng ba đã tận dụng tất cả
những gì có được, thời gian và hai lần gửi thư một tháng, để duy trì sự
liên hệ và chia sẻ với tụi con những kiến thức và kỹ năng cần thiết.
Thật sự ba chưa bao giờ rảnh cả. Ba mà nói với các chú, các bác trong tù
rằng ba luôn phải sắp xếp thời gian thì họ gần như không thể hiểu được
vì sao trong tù mà lại thiếu thời gian . Có những đêm ba thức trắng để
viết mà không thấy mệt. Chính sự tiến bộ theo thời gian của hai đứa là
động lực cho ba. Tụi con vượt qua được từng chặng đường thách thức ngày
một tự tin hơn. Ba luôn tin rằng tụi con sẽ làm được. Nhưng đọc thư Trâm
vừa rồi ba vẫn bất ngờ vì con đã đi được rất xa so với lứa tuổi của
mình, so với cả những gì mà ba nghĩ. Ba vui lắm vì thấy được thành quả
ấy có phần từ nỗ lực của mình. Ba tin chắc rồi Quân cũng sẽ làm được như
thế. Cuộc đời con người có gì ý nghĩa hơn, giá trị hơn là nhìn thấy con
trưởng thành. Với ba nó còn hơn thế nữa vì ba làm được điều này và vẫn
tiếp tục được sứ mệnh của mình, không phải đánh đổi . Một chút thiệt
thòi bản thân chẳng là gì cả. ý nghĩa của cuộc đời không nằm ở danh lợi,
nhất là khi những thứ này đạt được trong một hoàn cảnh phải đạp lên
người khác để có. Hưởng lợi là bản chất của con người nhưng danh lợi chỉ
mang đến ý nghĩa cho ta khi chúng là kết quả của sự cống hiến ta đạt
được lợi ích cho mình thông qua việc tạo nên lợi ích cho cộng đồng. Đầu
tiên cộng đồng ấy là gia đình và sẽ lớn dần, lớn dần thành xã hội cùng
với sự trưởng thành về trí tuệ, tình yêu và bản lĩnh của mình. Đây là
tiến trình tự nhiên, hợp quy luật, không mênh mang và chông chênh với
những đối tượng nghe thì to tát nhưng sáo rỗng, không có nền tảng từng
bước. Ba thấy được Trâm đã phát triển theo tiến trình này và có sự hòa
quyện cân bằng giữa con tim và khối óc. Quân cũng sẽ như thế. Không vui
sao được phải hôn?
“Cuộc đời con người có gì ý nghĩa hơn, giá trị
hơn là nhìn thấy con trưởng thành. Với ba nó còn hơn thế nữa vì ba làm
được điều này và vẫn tiếp tục được sứ mệnh của mình, không phải đánh đổi
. Một chút thiệt thòi bản thân chẳng là gì cả “
Cơ hội nào sẽ xuất hiện ?
17/3/2015
Như ba hứa trong thư 38A, bây giờ ba viết về những cơ hội và thách thức
liên quan đến những công việc có thể được mở ra ở VN và thế giới trong
xu hướngcủa Dòng chảy sắp tới.
a. Về kinh tế, ba tin rằng trong vòng
15 năm tới VN sẽ thành nước có
tỷ trọng dịch vụ chi phối, công nghiệp
hàng hóa sẽ co lại đáng kể, nông nghiệp cũng sẽ giảm mạnh về tỉ trọng
nhưng sẽ tăng về quy mô và mức độ hiện đại và sẽ đóng góp vào những
ngành chiến lược chủ lực của quốc gia.
Từ 10 năm trước ba đã thấy rằng
VN không có thế mạnh gì để cạnh tranh vươn lên trong thị trường hàng hóa
công nghiệp toàn cầu, ngay cả tại thị trường nội địa thì lĩnh vực này
cũng thiếu sức cạnh tranh nghiêm trọng. Mong muốn bảo hộ để nó vươn lên
và vươn ra thế giới đã không thành hiện thực. Thực trạng hiện nay của
nền sản xuất công nghiệp VN là khó mà trụ được khi các rào cản bảo hộ
buộc phải dỡ bỏ trong vài năm tới bởi cộng đồng kinh tế ASEAN, Hiệp định
thương mại tự do VN – EU, TPP, … Một làn sóng ào ạt mà con sẽ chứng
kiến trong 1 – 2 năm tới là các doanh nghiệp sản xuất của VN sẽ được bán
cho các công ty nước ngoài, đặc biệt là từ Mỹ. Kinh tế Mỹ đã phục hồi
và đang mạnh lên, USD đang lên giá chóng mặt. Chắc chắn FED sẽ nâng thêm
lãi suất trong thời gian tới để hút dòng vốn về Mỹ. Từ đây các doanh
nghiệp Mỹ sẽ dùng vốn ấy để tăng mạnh đầu tư ra ngoài, nhất là vào các
nước thuộc TPP. VN chắc chắn sẽ là điểm đổ bộ tập trung của làn sóng đầu
tư này của Mỹ vào các thành viên TPP. Khi đồng bạc xanh tăng giá thì
xuất khẩu trực tiếp từ lãnh thổ Mỹ sẽ bị ảnh hưởng theo chiều giảm nhưng
nhập khẩu sẽ tăng. Các doanh nghiệp Mỹ tất nhiên sẽ tận dụng cơ hội
này, đầu tư vào TPP để làm hàng hóa rồi bán ngược trở lại Mỹ. Hơn nữa,
trụ cột của nền kinh tế Mỹ là tiêu dùng nội địa nên đây sẽ là cơ hội
bùng phát nhu cầu mạnh mẽ ở Mỹ. Điều này sẽ tạo
sức hút cho cả TQ và AĐ
(Ấn Độ) gia tăng sản xuất hàng hóa xuất khẩu vào Mỹ. Ba tin rằng chiến
lược “Là công xưởng của thế giới” của TQ tới đây sẽ gặp thách thức ghê
gớm từ chiến lược “Hãy sản xuất tại AĐ” của AĐ. Trong xu thế tốc độ tăng
trưởng của TQ đang giảm còn của AĐ thì tăng, sẽ có một sự chuyển dịch
đáng kể dòng vốn FDI, thay vì chảy vào TQ thì sẽ đổ vào AĐ để làm hàng
xuất khẩu vào Mỹ và thế giới. Sự dịch chuyển này cũng do nguyên nhân từ
quan hệ Mỹ – AĐ đang ấm lên còn Mỹ – TQ thì không có gì tiến triển đặc
biệt. Điều đáng lưu ý là
sự cạnh tranh này của AĐ và TQ sẽ càng gây áp
lực và khó khăn lên lĩnh vực công nghiệp hàng hóa của VN. So sánh lợi
thế cạnh tranh thì VN sẽ thua xa cả hai đối thủ này. Chỉ có những doanh
nghiệp nước ngoài tại VN trong lĩnh vực này mới duy trì được lợi thế nhờ
các mối liên kết với thế mạnh sẵn có của họ từ bên ngoài. Tuy nhiên giá
trị gia tăng mà quốc gia được hưởng từ các loại doanh nghiệp này sẽ
không cao vì họ luôn có khuynh hướng giữ lại lợi nhuận bên ngoài (mà gần
đây trong nước mình hay gọi là sự chuyển giá). Các nhà máy kiểu như của
Coca Cola, Samsung dù là quy mô rất lớn và tạo nên nhiều việc làm nhưng
sẽ không đóng góp được gì cho sự đột phá phát triển của VN. Còn các
doanh nghiệp trong nước làm chủ nếu có tồn tại được trong lĩnh vực sản
xuất thì cũng chủ yếu là gia công hoặc cung cấp các sản phẩm phụ trợ rẻ
tiền nên giá trị gia tăng chẳng khá gì hơn. Xét trên bình diện toàn cầu
lẫn trong nước, ba
không thấy được khả năng đột phá gì cho đất nước từ
công nghiệp hàng hóa. Tuy nhiên nó vẫn sẽ là ngành có sự phát triển mạnh
mẽ trong 1- năm tới nhưng sẽ là sân chơi chủ yếu của các doanh nghiệp
nước ngoài. Nó sẽ tạo ra nhiều cơ hội công việc, nhất là liên quan đến
đầu tư.
b. Đã qua rồi nên kinh tế Nông – Công nghiệp và dịch vụ. Thời đại ngày nay là thời đại của nền kinh tế tri thức
Ba lại thấy
khả năng đột phá của lĩnh vực dịch vụ là rất lớn và có thể
tạo ra lợi thế cạnh tranh vượt trội nếu
tập trung vào đặc tính kinh tế
tri thức. Con nhìn vào sự bức phá thần kỳ của Viettel trong thời gian
ngắn vừa qua, đó là một minh chứng thuyết phục cho năng lực của người
Việt về dịch vụ kinh tế tri thức trong một môi trường cạnh tranh gay gắt
cả trong nước lẫn quốc tế. Nhu cầu về dịch vụ trong nước lẫn thế giới
hết sức đa dạng và liên tục tăng cao. Các hãng như Apple, Nike thực chất
là doanh nghiệp dịch vụ chứ không phải hàng hóa. Giá trị của họ là ở
khâu thiết kế, tiếp thị, làm thương hiệu, … chứ không nằm ở dây chuyền
sản xuất, lắp ráp mà hầy hết là họ thuê ngoài (out – source) ra các nước
có nhân công và tài nguyên rẻ. Kinh doanh như vậy chính là làm kinh tế
tri thức. Ngay cả các hãng sản xuất hàng tiêu dùng đại trà như P &
G, Uniliver, họ đâu có chú trọng sản xuất. Sản xuất dây chuyền chỉ là
một công đoạn nhỏ ít giá trị nên họ thiết lập các nhà máy tại chính các
thị trường địa phương để tận dụng chính sách ưu đãi, nhân công rẻ và
giảm chi phí vận chuyển. Một trong những dịch vụ vượt trội của họ là mua
lại các sản phẩm đã có chỗ đứng tại các nước rồi gia tăng giá trị cho
nó bằng cách gắn thêm thương hiệu toàn cầu của họ. Thực chất họ cũng là
các doanh nghiệp dịch vụ mà giá trị lớn nhất được tạo ra từ tri thức.
Trong môi trường kinh doanh được cải cách mạnh mẽ về kinh tế và chính
trị sắp tới, ba cho rằng người Việt sẽ tìm thấy lợi thế trong lĩnh vực
dịch vụ và sẽ tập trung mạnh vào đó. Nếu VN có thêm được chiến lược quốc
gia đúng đắn nữa thì dịch vụ sẽ bùng nổ và sẽ trở thành ngành kinh tế
chủ lực của đất nước, mang hàm lượng tri thức cao, trong khoảng 15 năm
tới. Một mũi nhọn mà chiến lược này cần đột phá là
năng lượng xanh nói
riêng và tăng trưởng xanh nói chung. Như ba đã viết cho ông nội trong
các thư 32A, 37A, đây cũng chính là mũi đột phá trong chiến lược xoay
trục của Mỹ vào Châu Á TBD. Với sự hợp tác của Mỹ, VN hoàn toàn có thể
trở thành người tiên phong trong lĩnh vực này. Nó chính là một trào lưu
cần phải có của Dòng chảy Thời đại Kinh tế tri thức, đang lớn dần và đẩy
kinh tế công nghiệp của thế giới từ từ vào dĩ vãng. Sau khoảng 10 năm
nữa, sự dịch chuyển này sẽ rất mạnh mẽ, kéo theo những cơ hội công việc
có thể giúp mình bức phá ngoạn mục. Tuy nhiên, đây là những cơ hội đòi
hỏi phải theo đuồi dài hơi nên vẫn cần có ngắn nuôi dài. Thương mại, đầu
tư trong công nghiệp hàng hóa là những cái ngắn rất tốt.
c. Nông
nghiệp chỉ có thể phát triển mạnh khi có sự thay đổi lớn về quan điểm sở
hữu đất đai, chính sách hạn điền và sự ưu tiên đầu tư hạ tầng nông
nghiệp.
Thiếu quan tâm nông nghiệp là một sai lầm trong thời gian
qua vì chủ trương ưu tiên cho công nghiệp. Gần đây chính phủ đã nhận ra
tầm quan trọng của nông nghiệp và có sự quan tâm. Nhưng ba nghĩ ngành
này chỉ có thể phát triển mạnh khi có sự thay đổi lớn về quan điểm sở
hữu đất đai, chính sách hạn điền và sự ưu tiên đầu tư hạ tầng nông
nghiệp. Ba cũng cho rằng những điều này sẽ đạt được sự tích cực trong
cuộc
cải cách thể chế kinh tế, chính trị đang và sẽ diễn ra quyết liệt
sắp tới. Khi ấy thì nông nghiệp mới có thể thu hút được sự đầu tư về
tiền vốn, công nghệ và chất xám để tái cấu trúc lại toàn bộ cách thức
sản xuất nông nghiệp một cách quy mô và hiện đại. Nếu nông nghiệp VN
không biến đổi tốt thì cũng không thể có được nguồn dịch vụ và công
nghiệp phát triển tốt được. Vì tới hiện nay vẫn còn
khoảng 70% dân số
sống ở nông thôn và phụ thuộc vào những công việc về nông nghiệp, nếu
lực lượng này không tăng được thu nhập lên đủ đề đầu tư vào giáo dục cho
con cái thì đất nước mình sẽ không lấy đâu ra nguồn nhân lực chất lượng
cho dịch vụ và công nghiệp. Số công nhân từ nông dân trên những vùng
đất được biến thành nhà máy, khu công nghiệp trong thời gian qua không
có sự chuyển đồi gì về chất cả. Họ cũng tiếp tục làm những công việc
giản đơn không đòi hỏi có tri thức. Vì thế mà sự chuyển dịch kinh tế
nông nghiệp sang công nghiệp vừa qua chưa tạo ra được sự thay đồi gì
đáng kể về hiệu suất lao động, làm sự tăng trưởng quốc gia chưa bền
vững.
Do đó chiến lược quốc gia phải đột phá vào nông nghiệp trước tiên.
Từ đầu năm 2014 đến nay, ông Thủ tướng VN có nhiều phát biểu đúng đắn
về nông nghiệp, vấn đề chắc phải còn chờ tháo gỡ các nút thắt cổ chai
thì mới có thể thực hiện được các quan điểm đó. Nhưng đây là việc bất
buộc, nếu không làm được thì cả nền kinh tế của VN sẽ vẫn kém chất
lượng, hiệu suất thấp và giá trị gia tăng không đủ trả cho sự hủy hoại
môi trường. Nên ba tin rằng nó sẽ được đột phá thành công đầu tiên trong
cuộc chuyển mình tới đây của đất nước,
giống như người Nhật đã tập
trung hiện đại hóa nông nghiệp trong 10 năm đầu tiên của cuộc Minh Trị
Duy Tân dẫn đến cuộc chuyển mình vĩ đại của họ giữa thế kỷ 19.
Con người
luôn là yếu tố quyết định. Nguồn nhân lực của một quốc gia mà không có
chất lượng, có tri thức thì quốc gia ấy không thể phát triển tốt đẹp
được cho dù nó có một nhóm lãnh đạo tinh hoa đi nữa. Rất nhiều người học
hành giỏi giang nhưng vẫn mắc sai lầm cho rằng kiến thức của mình sẽ dễ
dàng truyền đạt hoặc áp đặt xuống cho mọi người nếu mình nắm quyền lực.
Nói gì thì nói, có thực mới vực được đạo, gia đình nông dân phải giàu
có, ít ra là khá giả lên thì con cái họ mới được học hành tử tế. Không
thể chỉ tự hào và trông chờ vào những trường hợp hiếm hoi nhà nghèo hiếu
học để tin rằng nguồn nhân lực VN sẽ có tri thức. Mấy ngàn năm rồi
chúng ta không thiếu những tấm gương như vậy, nhiều người trong đó đỗ
đạt làm quan, trở thành những người nổi tiếng nhưng đất nước mình vẫn
nghèo và lạc hậu, bị trải qua những thời kỳ nô lệ đen tối. Hàng triệu
người thì mới có được một, hai người, làm sao mà đủ sức thay đổi được số
phận cả một dân tộc. Con đồng ý hôn? Ba không nhìn thấy được cách nào
khác để phát triển được nguổn nhân lực có tri thức cho VN bước nhanh và
chắc vào nền kinh tế tri thức ngoài cách đột phá mạnh mẽ vào nông nghiệp
cả. Người nông dân VN rất cần cù và chịu khó, chỉ cần gặp được những
điều kiện đúng đắn thì họ sẽ bứt phá cho mà thấy, các ngành công nghiệp
gia công chẳng là gì với họ đâu. Nhưng lâu nay họ không được tạo những
điều kiện như thế, những nguồn đầu tư quốc gia được tập trung chủ yếu
cho hạ tầng công nghiệp mà lại không tạo ra được giá trị cao. Ba tin
rằng sự ưu tiên này sẽ thay đổi, tập trung vào cho nông nghiệp trong 10
năm tới. Việc này sẽ tạo nên những cơ hội công việc về thương mại, đầu
tư hấp dẫn.
Nhìn chung, Dòng chảy Thời đại sẽ thúc ép những cải
cách mạnh mẽ về kinh tế lẫn chính trị và sẽ dẫn đến một giai đoạn đột
phá kinh tế mạnh mẽ chỉ trong một vài năm nữa. Nó sẽ dẫn đến sự dịch
chuyển sâu sắc (dramatic shift) cấu trúc kinh tế VN và tạo ra rất nhiều
cơ hội, hơn hẳn giai đoạn đổi mới gần 30 năm qua. Thực ra giai đoạn này
chỉ mới là một sự tập dượt, chưa thể gọi là một sự đột phá đúng nghĩa.
Ba dám nói rằng VN bây giờ, một là đột phá, hai là sụp đổ, chứ không có
chuyện trùng trình đâu. Đương nhiên chẳng ai muốn lựa chọn khả năng thứ
hai trừ khi không nhìn thấy. Nhưng ba tin là người dân đã thấy được và
đang đòi hỏi cuộc Đổi mới sắp tới phải đột phá toàn diện. Những người có
trách nhiệm, giới tri thức và chính giới cũng đã thấy rõ và biết phải
làm gì. Cựu Thỉ tướng Anh Tony Blair trong chuyến thăm VN khoảng 10 ngày
trước đã phát biểu rằng không có cuộc cải cách nào mà không gặp phải sự
kháng cự quyết liệt. Con hãy tìm đọc các tài liệu về thời cải cách của
bà đầm thép Thatcher từ 1979 để thấy sự chống đối những xu hướng đổi mới
ở Anh ghê gớm như thế nào. Đây là những kiến thức rất hữu ích cho con
và công việc của con sắp tới. Nước Anh trải qua mấy thập kỷ khủng hoảng
và trì trệ vì sai lầm trong việc lựa chọn đường lối phát triển. Bà
Thatcher đã thành công đưa nước Anh vào một con đường mà sau đó đã dẫn
tới những thành tựu rực rỡ. Thế nhưng lúc ban đầu, bà bị chống đối và cả
chống phá dữ dội, không chỉ từ các đảng đối lập mà từ chính trong nội
bộ đảng Bảo thủ của bà, từ những người đã từng là bạn bè thân hữu của
mình. Lúc đó ít ai nghĩ một phụ nữ xinh đẹp như Thatcher có thể vượt qua
được. Vậy mà bà đã thành công ngoài sức tưởng tượng . Thành tựu của bà
là một cuộc cải cách toàn diện về chính trị lẫn kinh tế cùng với các mặt
văn hóa, giáo dục, … VN mình tới đây muốn thành công thì cũng phải cải
cách như vậy thôi. Hôm qua (17/3/15) tại Sydney, ông Nguyễn Tấn Dũng đã
phát biểu rằng: VN sẽ cải cách toàn diện về thế chế kinh tế thị trường
và xây dựng nhà nước pháp quyền để bảo đảm và phát huy mạnh mẽ quyền tự
do về kinh tế lẫn chính trị để tạo động lực phát triển nhanh cho nền
kinh tế VN. Sau kỳ Đại hội XII đầu năm 2016 này của ĐCS, con sẽ thấy xu
thế này nổi lên mạnh về chính trị.
19/3
Con cũng sẽ chứng
kiến những sự thay đổi chưa từng có tại VN. Nhưng như ba đã viết nhiều
lần, đó là một sự thay đổi về nội dung chứ không phải hình thức – một
cuộc cải cách thực chất. Giống như cuộc Duy Tân Minh Trị ở Nhật hay các
cuộc cải cách ở Anh,
hình thức chế độ chính trị của họ chẳng mấy thay
đổi nhưng thực chất nền dân chủ của xã hội đã biến đổi sâu sắc dựa trên
nền tảng QCN. Đó sẽ là một sự thay đổi bằng Dòng chảy để cuốn mọi thứ
theo quy luật, nhờ vậy mà tích hợp và cộng hưởng được năng lượng trên
Dòng chảy để bồi đấp phù sa cho phát triển chứ không phải là sự phun
trào năng lượng tích chứa để hủy diệt rồi chật vật từ đống tro bụi, cuối
cùng lặp lại bình mới rượu cũ. Đây là những con đường của Ai Cập, của
Ucraina chứ không phải con đường của VN mình.
Con đường VN là con
đường khoa học, không hận thù, là con đường của Dòng chảy của Thời đại –
Thời đại kinh tế tri thức hay Thời đại QCN chỉ là một mà thôi. Như thư
37A ba viết. VN đã đặt những bước chân đầu tiên vào con đường này, phần
còn lại sẽ chảy theo quy luật thôi, không thể đảo ngược được. Dọc trên
Dòng chảy là gì và sẽ dẫn đến đâu thì ba đã viết rất nhiều trong các thư
trước rồi, cần thì con tìm đọc lại nha. Ba cũng đã thấy những con người
sẽ làm nên lịch sử, lịch sử của một cuộc chuyền mình vĩ đại đã xuất
hiện vào đúng thời khắc lịch sử. Như ba vừa viết trong thư 39A về một
quy luật từ Thuyết tiến hóa Darwin: khát vọng ngàn năm được lưu giữ và
lưu truyền bằng bản năng người qua bao thế hệ, đợi gặp đúng điều kiện
thì bản năng ấy sẽ trỗi dậy mạnh mẽ và biến thành sức mạnh của ý thức để
hoàn thành khát vọng. Ba hiểu rõ quy luật ấy nên biết được điều kiện đó
là gì và thúc đẩy nó để góp phần hiện thực hóa khát vọng Rồng Tiên của
dân tộc như phát biểu sứ mệnh ba đã viết trong thư 29A.
Cái gì cũng tồn
tại theo quy luật, không phải ngẫu nhiên mà dân tộc ta có tên Lạc Hồng
(nghĩa là Dòng chảy Khoa học) và có huyền sử Rồng Tiên lưu truyền hơn
4000 năm. Đó là khát vọng đã tồn tại ngần ấy thời gian bất chấp những
giai đoạn tăm tối bị vùi lấp kéo dài hàng trăm, hàng ngàn năm. Khát vọng
ấy đã và luôn hiện hữu trong bản năng của bất kỳ ai mang dòng máu Lạc
Hồng.
Cho dù có nhiều lúc họ phải bằng cách này hoặc cách khác vì bản
năng sinh tồn, nhưng bản năng Rồng Tiên vẫn luôn túc trực và sẵn sàng
trỗi dậy bất kỳ lúc nào hội đủ điều kiện. Thời điểm ấy chính là thời
khác lịch sử mà ba vừa đề cập.
Rồi con sẽ thấy sẽ có rất nhiều, rất
nhiều người xuất hiện với cùng một sứ mệnh để đóng góp vào thời khác ấy –
chính là sự hội tụ của những dòng năng lượng cùng tần số, cả trong lẫn
ngoài nước. Vì vậy sự xuất hiện của những người làm nên lịch sử là tất
nhiên thôi, tự nhiên theo quy luật. Họ sẽ lập nên công trạng to lớn được
lịch sử ghi danh. “To everything there is a season and a time to every
purpose under the heaven” – Một câu trong Kinh Thánh mà ba rất thích và
tin: “Cái gì cũng có một mùa và một khoảng thời gian tương ứng với mục
đích của nó dưới trần gian”. Mọi sự tồn tại đều có nguyên cớ của nó, vì
vậy mà Đạo Ki – tô hướng người ta đến tương lai và bỏ lại đằng sau sự
hận thù. Đạo Phật cũng vậy, oán thù sẽ gieo tiếp oán thù nên mãi không
bao giờ dứt được, nên khuyên người ta cần chấm dứt nó bằng lòng vị tha
để sống trọn với hiện tại và đừng bao giờ ngoảnh lại quá khứ mà tự thiêu
đốt chính mình.
Rồi con sẽ thấy, tại bước ngoặc lịch sử này của đất
nước, những người đến từ những quá khứ khác nhau sẽ cùng nhau làm nên
lịch sử của hiện tại và tương lai ngời sáng. Thách thức lớn nhất hiện
nay cho công cuộc này là đòi hỏi sự hiểu biết để thiết kế một lộ trình
để mọi nguồn năng lượng khác nhau sẽ tuôn trào vào Dòng chảy với một lưu
lượng thích hợp và để chuyển hóa các năng lượng tích chứa từ hận thù,
không phun trào thiêu đốt mà thành những nguồn năng lượng hòa hợp để xây
dựng. Cái này rất khó nhưng đều có thể làm được nếu hiểu biết quy luật
và tôn trọng sự khác biệt.
Dấu hiệu tích cực
Gần đây ba
nhận thấy một số dấu hiệu tích cực. Trong các bài báo trên Nhân Dân hay
phóng sự trên VTV nói về ngày 30/4 không còn dùng các từ ngụy quyền Sài
Gòn, ngụy quân tay sai như các năm trước nữa, thay vào đó là Chính quyền
Sài Gòn, quân đội VNCH. Thư 36A ba đã nhận định rằng ĐCSVN đang chuyển
dần mục tiêu từ
độc tôn lãnh đạo sang cầm quyền vững mạnh. Xu hướng này
đang ngày càng rõ ràng và là hệ quả tất yếu của việc tôn trọng QCN.
Đảng
cầm quyền (ruling party) thì phải chấp nhận cạnh tranh, phải thuyết
phục người dân để duy trì sự cầm quyền nhằm phục vụ nhân dân, qua đó đạt
được lợi ích chính đáng cho mình.
Đảng lãnh đạo (leading party), cách
thức này sắp kết thúc vai trò của lịch sử của nó tương ứng với mục đích
tồn tại của nó đối với một giai đoạn lịch sử quan trọng của đất nước.
Lịch sử sẽ sang một trang mới của một phương thức mới, không phủ định ai
cả, mà sẽ trao cơ hội công bằng cho tất cả. Ba đoán từ 2016 trở đi sẽ
có những cuộc tổng tuyền cử tự do. Với sự chủ động thay đồi như vậy,
ĐCSVN sẽ duy trì được lợi thế để thúc đẩy xã hội theo định hướng xã hội
chủ nghĩa. Như ba đã viết nhiều lần, định hướng này cũng tương tự như
định hướng dân chủ xã hội (tên ban đầu là xã hội chủ nghĩa dân chủ) rất
phổ biến và thành công ở nhiều nước Bắc Âu như Na Uy, Đan Mạch, Thụy
Điển, … Đây là những nước có mức độ tôn trọng QCN đứng đầu thế giới, vì
vậy mà thu nhập bình quân đầu người cũng hàng đầu thế giới. Đường lối
dân chủ xã hội có nguồn gốc từ chủ nghĩa Mác và được thực hiện bằng
những cuộc cải cách dựa trên nền tảng QCN để thay đổi thực chất nền dân
chủ của xã hội. Đường lối này luôn tránh xa các cuộc cách mạng bằng bạo
lực, lật đổ mà thật ra chỉ là sự thay đổi hình thức của chế độ chính
trị, rồi “mèo vẫn hoàn mèo”. Do đó con thấy các nước Bắc Âu nói trên đều
giữ nguyên hình thức quân chủ lập hiến từ xưa đến nay, nhưng thực chất
của xã hội thì thay đổi và phát triển nhanh chóng, thuộc hàng văn minh
nhất thế giới. Các đảng Dân chủ Xã hội (có nguồn gốc từ trường phái Mac –
xít xã hội chủ nghĩa dân chủ) cầm quyền gần như liên tục sau Thế chiến
II đến giờ nên đã thúc đầy thành công định hướng xã hội theo đường lối
dân chủ xã hội ở các nước này. Đó là cách thức cầm quyền để thực hiện
thành công một lý tưởng, một định hướng xã hội nào đó của một chính
đảng. Thành công vì nó thuận theo các quy luật phát triển như kinh tế
thị trường, Nhà nước pháp quyền. Gắn tên của định hướng xã hội vào các
quy luật này chẳng giúp gì cho việc hoàn thành định hướng ấy cho xã hội.
Lúc nãy xem thời sự 19h trên VTV, lần đầu tiên ba nghe ông CTN Trương
Tấn Sang nhắc đến việc xây dựng Nhà nước pháp quyền mà không gắn thêm
vào từ xã hội chủ nghĩa. Vài tháng gần đây ông Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng
cũng thường xuyên đề cập việc hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường,
chứ không phải là kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tại
buổi họp Chính phủ cuối tháng 2/2015, ông ấy còn giải thích rất chính
xác là: nền kinh tế thị trường là trước tiên phải tuân thủ quy luật kinh
tế thị trường, còn định hướng xã hội chủ nghĩa là định hướng của xã
hội. Nhận thức của các ông ấy rất đúng đắn và quý giá. Đó là những chỉ
dấu cho thấy những cuộc cải cách về chính trị, kinh tế, xã hội, giáo
dục, văn hóa, … Sắp tới đây sẽ theo hướng thực chất, tôn trọng quy luật
phát triển, cho nên phải tôn trọng và bảo vệ trên hết QCN – nền tảng của
mọi quy luật phát triển như ba đã phân tích nhiều lần. Cho nên ba tin
rằng cuộc Đổi mới tới đây sẽ là một sự thay đổi rất sinh động và tốt đẹp
nền chính trị VN. Đó là cách thay đổi tốt đẹp nhất. Sẽ có người cho là
ba quá lạc quan. Nhưng niềm tin của ba không chỉ dựa trên tích tất yếu
của quy luật, mà còn dựa vào những dự cảm đặc biệt. Ba biết rằng con
thường đồng cảm với ba mà, phải hôn ?
22/03/2015
Chiến lược ngoại giao của VN cũng sẽ thay đổi rất tích cực.
Đây có lẽ là điều con quan tâm nhất phải hôn, vì liên quan đến ngành
học của con. Thực ra chiến lược này đã bắt đầu thay đổi rồi, 1-2 năm tới
thì con sẽ thấy được sự biến đổi trên bề mặt của nó tạo ra những hiệu
ứng xứng tầm toàn cầu. Nó đang trong giai đoạn chuyển đổi về chất. Ngoại
trưởng Phạm Bình Minh từ cuối năm ngoái đã nhiều lần tuyên bố rằng VN
sẽ
chuyển từ tích cực hợp tác và hội nhập quốc tế sang chủ động dùng
ngoại giao can dự để tạo lợi thế và lợi ích quốc gia. Điều này cũng có
nghĩa rằng VN sẽ chấp nhận ngoại giao can dự như một cách chơi đương
nhiên trên sân chơi chung – tức là chuẩn mực và luật pháp quốc tế. Con
hãy đọc kỹ lại thư 34A, ba đã phân tích rõ về chính sách ngoại giao can
dự, so sánh với chính sách ngoại giao chống can thiệp đã không còn phù
hợp của ASEAN. Thế giới toàn cầu hóa ngày càng liên thuộc
(inter-dependent) và tiến nhanh đến các cộng đồng, các liên hiệp quốc
gia rộng lớn. Không chấp nhận ngoại giao can thiệp cũng đồng nghĩa với
việc tự cô lập mình, bị bỏ lại hoang đảo trong khi chuyến tàu của thời
đại đang tiến nhanh trên Dòng chảy mới. Rất hay là ngành ngoại giao VN
đã sáng suốt và kịp thời bắt được chuyến tàu vận hội đó. Quan sát con sẽ
thấy sự dịch chuyển chiến lược ngoại giao của VN tới đây như ba nói rõ
ràng hơn. Tại chuyến thăm Úc và New Zealand của Thủ tướng VN từ
17/10/2015 cũng đã thể hiện xu thế ngoại giao này. VN hoan nghênh sự can
dự sâu rộng hơn của hai nước này vào vấn đề Biển Đông và Châu Á TBD nói
chung nhằm bảo đảm cho an ninh, hòa bình và thịnh vượng của khu vực, và
tất nhiên nhằm tăng cường sức mạnh phòng vệ của VN trước sự đe dọa ngày
càng tăng từ TQ. Đồng thời VN cũng sẽ tham gia mạnh mẽ hơn vào các hoạt
động thuộc sứ mạng gìn giữ hòa bình của LHQ, chính là sự can dự của VN
vào các vấn đề quốc tế. Ba đánh giá rất cao các bước đi này. Nó vừa tạo
ra chính nghĩa, vừa tạo ra cái cớ chính đáng để Úc và New Zealand hợp
tác và hỗ trợ VN tăng cường năng lực quốc phòng. Sắp tới nhiều nước khác
cũng sẽ làm tương tự cới VN như Nhật. Các phát biểu chính thức của ông
Dũng tại chuyến công du trên cũng không nhắc tới cụm từ “không can thiệp
nội bộ” Khi nói về sự phát triển quan hệ hợp tác song phương và đa
phương. Ngày 15/3/2015 Bộ trưởng công an VN đến Mỹ và hội đàm với phó
trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách Đông Á và Chấu Á TBD. Phía VN hoan
nghênh chiến lược xoay trục của Mỹ vào khu vực này vì hòa bình và thịnh
vượng trên cơ sở tôn trọng Hiến chương LHQ và luật pháp quốc tế, tôn
trọng thể chế chính trị. Cũng không đề cập đến “không can thiệp công
việc nội bộ” như trước đây nữa. Bước chuyển này của ngoại giao VN sẽ dẫn
đến nhiều thay đổi tích cực về kinh tế, chính trị của nước mình chỉ
trong 1 – 2 năm tới thôi. Cục diện khu vực và thế giới cũng sẽ thay đổi
sâu sắc bởi chính sách can dự mạnh mẽ của Mỹ vào Châu Á TBD mà con sẽ
thấy trọng tâm của nó là VN. Tháng 11 năm ngoái Obama đã tuyên bố rằng
đang tìm kiếm những cơ hội để hợp tác và can dự sâu rộng hơn với VN khi
nói về tiến trình xoay trục.
23/3
Một điều quan trọng mà
ba phải nhấn mạnh lại một lần nữa với con và tất cả các con cháu là:
một
quốc gia có tốt đẹp được hay không là do nội lực của nó quyết định, chứ
không phải do ngoại lực. Nội lực thông minh sẽ làm cho ngoại lực phục
vụ cho lợi ích quốc gia và hạn chế những tác động tiêu cực. Sự thông
minh đó là biết tạc ra sự hợp lực để hai bên cùng thắng, không tạo nên
sự đối kháng. Một nguy cơ về nhận thức ba thấy phổ biến ở nhiều nước
tương tự VN mình là nhiều người chỉ biết trông chờ vào ngoại lực, nghĩ
ngoại lực đương nhiên sẽ mang đến những điều tốt đẹp. Từ đó họ đồng
nghĩa Mỹ là luôn tốt. Đây là nguồn gốc tai họa nhất của sự lệ thuộc dẫn
đến sự chậm tiến. Chỉ có mình mới có thể làm cho mình tốt đẹp, ngay cả
trong phạm vi một gia đình. Cha mẹ không thể làm cho con cái tốt, khỏe
nếu chúng không tự biết chăm lo cho mình. Cha mẹ chỉ có thể là người hỗ
trợ. Nhiều người không hiểu nên làm thay mọi việc cho con, kể cả cho
chúng thật nhiều tiền, cuối cùng biến chúng thành những kẻ lệ thuộc và
hư hỏng. Trong gia đình còn vậy, đừng nói đến quốc gia và toàn cầu.
Người thông minh sẽ biết cách sử dụng năng lượng của người khác. Người
giỏi nhất là biết cách làm như thế tốt nhất để tạo nên lợi ích cho mình
và cho những người trao năng lượng cho mình. Đây là một chủ đề mà ba sẽ
viết cho các con cháu. Ba còn nợ nhiều đề tài quá, hì hì.
Có một
loại công việc mà ba nghĩ con có thể thích trong giai đoạn khởi sự mới
ra trường. Đó là
ngoại giao kinh tế. Nhưng đây là
công việc kinh doanh
chứ không phải việc ngoại giao của các chính phủ để hỗ trợ phát triển
kinh tế. Ở VN đã có Văn phòng Tony Blair (T.B Office – TBO) chính là
hoạt động về ngoại giao kinh tế. Thực chất là họ cung cấp các
dịch vụ
vận động, tư vấn chính sách đầu tư, thương mại ở tầm vĩ mô. Loại hình
này đang rất cần và sẽ phát triển mạnh ở VN trong 1 – 2 năm tới để phục
vục cho một sự hội nhập sâu rộng của VN với thế giới theo xu hướng của
Dòng chảy. Hình như bà Charlence Barkskerfy (có thể ba viết không chính
xác tên) – nguyên Đại diện thương mại Mỹ cũng đã thiết lập hoạt động này
tại VN để hỗ trợ cho Chính phủ Mỹ và các doanh nghiệp Mỹ đầu tư vào VN
sắp tới. Con hãy từ từ tìm hiểu mô hình kinh doanh này nhe. Nó có thể
tạo cho con những cơ hội việc làm rất hay đó. Dịp khác ba sẽ viết thêm
về nó.
24/3
Sau khi viết cho con thì cách đây vài ngày FED
đã công bố sẽ tăng lãi suất USD rồi. Thời sự TV lúc nãy cũng bảo AĐ
đang cạnh tranh quyết liệt với TQ về sản xuất chế tạo. ADB dự báo tốc độ
GDP AĐ năm nay sẽ vượt TQ. Còn chỉ số sản xuất chế tạo của TQ rơi xuống
thấp nhất 11 tháng qua. Ngày 20/3 tại NZ, ông Dũng cũng kêu gọi doanh
nghiệp nước này đầu tư vào nông nghiệp VN và cam kết sẽ tháo các nút
thắt và tập trung đầu tư vào hạ tầng nông nghiệp. Hè hè. Cô Hai bảo ba
là nhà tiên tri nhưng ba chẳng thích nó tí nào, hì hì.
Con có một ước mơ
Từ trong tim
Từ dòng sữa mẹ
Từ những dòng thơ ba thao thức quê hương,
Từ những dòng đời còn nhiều trăn trở
Và những dòng sông còn chưa ra biển cả.
Ước mơ Việt Nam giữa trái tim bé nhỏ
Giữa miền đất hứa bao la
Chứa chan bao kỷ niệm giảng đường,
Giữa những cuộc đời trải rộng
Và những giấc mơ Mỹ của bao người.
Nhưng ba ơi !
Trái tim con không thuộc về nơi ấy
Con là cô gái Việt của mẹ, ba
Của em thơ luôn chờ con trò chuyện
Của con đường ba đã mở trầy vai
Và của những khát khao vọng về từ ngàn năm nguồn cội.
Ba có một giấc mơ
Con bước đi trên Con đường rộng mở
Bay lên giữa bầu trời tự do
Lướt nhanh trên những dòng sông đều vươn ra biển lớn.
Giữa đất trời bao la
Cây cỏ ngát xanh
Hoa lá vươn mình che chở những giọt sương mong manh
Nắng ban mai như thầm hiểu
Nép mình qua các răng mây lững thững, đồng tình.
Những giọt sương bé nhỏ
Lăn tăn giữa muôn sắc màu thân thiện
Không còn sợ, cố vương mình đón từng tia nắng ấm
Và gửi mình vào không khí dịu thơm
Hẹn đêm lại về, tíu tít với muôn hoa.
Những chú hoàng yến xinh xinh
Lanh lảnh vang vọng khắp núi rừng
Hát cho cây cỏ, cho mùa xuân và những hạt sương li ti
Cho những gì chim yêu và thích
Bằng lời ca mình thích và yêu
Không còn những chiếc lồng cao sang quyền quý
Và những cánh diều hâu giấu mình sau những tán cây xanh.
Ngày đó không xa
Ngày con về trên Con đường Việt Nam
Tung tăng với hành trang nhẹ gánh
Trao quê hương tình yêu và sức trẻ
Trao mẹ hiền những hạt dẻ Lọ Lem
Cho khát vọng không còn là cổ tích
Cho Việt Nam hóa thành giấc mơ Mỹ
Cho ước mơ cất cánh cuộc đời con –
Cô gái phương Đông đẹp rạng ngời.
25/3
Chúc mừng sinh nhật 21 con gái cưng. Quà tăng cho con đó, chắc là con
sẽ thích. Tuổi 21 tươi đẹp và đầy mộng mơ. Hãy biến ước mơ thành hiện
thực con nhá! Ba chúc con luôn xinh đẹp, có đầy đủ sức khỏe, trí tuệ và
nhiệt huyết để một ngày không xa những dòng thơ trên sẽ đi vào cuộc đời
tươi sáng của con, của gia đình và của đất nước. Ba, mẹ, em và đại gia
đình yêu con thật nhiều. Con cũng sẽ nhận những món quà khác bất ngờ từ
ba đó. Hôn con 21 cái. Đêm sinh nhật, tiệc mừng với bạn bè thì uống cho
ba một ly nhen.
TB: Bé Quân đừng có cười tác phẩm hội họa này nghen, hì hì. Hôn con gái nhỏ và mẹ
