Con vua rồi lại làm vua

Đang nghe nhiều về câu nói "con vua rồi lại làm vua", nhưng nó là một đặc điểm truyền thống của rất nhiều người, là hệ quả của: tư duy nâng đỡ cho các thành viên gia đình mà không để cho họ tự lập ngay từ nhỏ, tư duy dòng tộc, tư duy đồng hương, tư duy "bè bạn"...và ít tư duy toàn quốc và quốc tế...và đỉnh cao là tư duy VÔ NGÃ.

Chừng nào bạn thấy chính mình và những người thân và bạn bè còn đầy ắp những tư duy như thế thì cũng đừng lấy làm ngạc nhiên những "leaders" họ cũng áp dụng tư duy như thế....cho con cháu của họ.

Khi tư duy hệ thống và tổng thể, bạn sẽ thấy bạn cũng là một mắt xích trong mọi vấn đề. Nếu bạn quyết định không tham gia làm một mắc xích trong hệ thống đó nữa, tự khắc hệ thống đó sẽ tan vỡ theo thời gian.

Đỗ Đông Dư và cách người Pháp xử lý sai sót cá nhân

Tối qua tự nhiên không ngủ. Sáng ra ngồi trên tàu điện và nghĩ:

"Nếu mình là Đỗ Đông Dư thì sao ? Người thân của mình cũng lên đến hàng trăm người. Đâu có phải ai cũng đều là Phật để không một lần phạm tội. Và nếu một người thân của mình rơi vào trường hợp đó thì sao ?" Giờ thì mình mới hiểu câu khẩu hiệu nổi tiếng "Je suis Charlie" nó có sức mạnh thay đổi nhận thức thế nào!
Nhân sự kiện này, mình sẽ chia sẽ về các trường hợp phạm tội của mình trên đất Pháp và cách xử tội của người Pháp.

1. Đi trốn vé
Sáng sớm ngày 4.10.2015, mình chạy vội lên tàu điện ở bến Condillac. Đi được một bến thì gặp các nhân viên soát vé mình mới tá hỏa là mình chưa mua vé cho cả tháng 10 (thường phải mua vé vào ngày cuối cùng của tháng trước, và giờ đã là ngày mồng 4). Mình cố gắng tỉnh bơ đưa thẻ từ cho anh chàng soát vé cao to, đẹp trai. Anh ấy cho vào máy dò hai lần, và báo là mình chưa update vé. Mình thanh minh: "Vé tháng của em chỉ phải trả 2.5 EUR/một tháng (đây là giá vé ưu đãi giành cho SV "nghèo"). Em chỉ quên sạc vé cho tháng mới thôi, chứ em không cố ý." Anh ấy nhìn với khuôn mặt đầy ái ngại và cảm thông, nhưng vẫn theo nguyên tắc anh nói: "Nhưng em không có vé, anh đành phải phạt tiền em theo quy định thôi!" Mình dạ, rồi đưa thẻ ngân hàng ra trả cho anh ấy ngay trên tàu. Mình nghĩ thầm, mất toi hơn 50EUR tiền phạt. Bước xuống tàu, cầm tờ biên bản phạt mới bất ngờ: Mình chỉ bị phạt 35,5 EUR, tức anh ấy đã chọn phạt một lỗi khác nhẹ hơn cho mình.

2. Cố ý đi nhầm tàu
Mình lên Paris lấy hộ chiếu, cứ nghĩ là sẽ về Grenoble muộn nên chọn vé tàu muộn. Đến khi xong việc sớm đến ga thì nhảy ngay lên con tàu sớm hơn để về Grenoble cho tiện. Khi người đi soát vé kiểm tra, họ bảo như thế là không được. Mình phải bị phạt thêm 25EUR. Mình xin lỗi và trả tiền phạt. Mình đã đi tàu nhiều lần và chứng kiến cũng rất nhiều lần các kiểm soát viên vé đi tuần và phát hiện một số trường hợp như không có vé, đi nhầm tàu....và họ chào hỏi, xử lý mọi việc rất lịch sự, văn minh. Trong suốt quá trình xử lý không cao giọng, không miệt thị, không chỉ trích. Như thể họ đang bán vé bổ sung cho mình hay người vi phạm thôi vậy. Bạn bị phạt hành chính về những sai phạm, nhưng bạn không bị "phạt" bồi dưỡng thêm ánh mắt miệt thị.

3. Khóa người trong labo
Mình đã kể nhiều lần về việc mình đảnh đoảng, không đi kiểm tra tất cả các phòng trong khu labo của mình mà khóa cửa về trước, làm "nhốt" một người bên trong. Làm họ phải kêu đội bảo vệ đến mở. Vì lỗi có phần "nghiêm trọng" này mình bị bà quản lý thẻ, gọi vào phòng riêng của bà một lần và bảo "Bạn đã khóa một người trong labo tối qua. Bạn cần chú ý hơn. Phải kiểm tra tất cả các phòng trước khi về. Nếu bạn phạm lỗi thêm một lần nữa, tôi sẽ tịch thu chức năng khóa labo của bạn." Bà ấy gọi riêng mình để thông báo, không "tố" mình trước mặt các đồng nghiệp trong phòng. Khi bà ấy và nạn nhận viết email thông báo cho toàn labo về vụ việc để cảnh giác những người khác khỏi phải mắc một lỗi tương tự, cả hai không hề chỉ ra đích danh tên mình, chỉ nói là: "Đêm qua, có một người đã quên khóa ....". Mình vẫn được "bao che" và bảo toàn danh dự đến cùng như thế. Đến cả khi mình bị phạm lỗi tái phạm đến 3-4 lần, mình vẫn được "dấu tên" đến cùng.

4. Giám đốc labo ra tay sử lý vụ tủ lạnh.
Chuyên là cái tủ lạnh dùng chung tầng trệt của labo khá bẩn, và dù đã được một nhân viên dán thông báo ở cửa tủ lạnh, viết email nhiều lần nhắc nhở mọi người cần dọn vệ sinh tủ lạnh sạch sẽ; nhưng không thấy ai làm cả. Thế là ông giám đốc labo ra tay xử lý bằng cách viết email cho tất cả mọi người. Tiêu đề email là: "Khẩn cấp: Ngộ độc thức ăn tập thể tại labo". Email mở đầu bằng thông báo bôi màu đỏ, đại ý là: chiều nay, sau khi ăn trưa xong, khoảng chục người bị ngộ độc thức ăn và phải nhập viện. Khi được bác sĩ hỏi thăm thì cả chục nạn nhân đều có đặc điểm chung là ăn thức ăn tại labo trưa nay. Do đó, nghi ngờ là ngộ độc thức ăn do để thức ăn ở tủ lạnh. Và thông báo ai có ăn trưa nay tại labo, có dấu hiệu bất thường thì đi khám bác sĩ gấp". Tiếp đến, ông ấy giải thích là: mọi người yên tâm, đó chỉ là một trường hợp giả tưởng. Ông ấy chỉ muốn mọi người chú ý hơn đến trách nhiệm bản thân về vệ sinh chung của tủ lạnh. Ông ấy là một trong hai giám đốc labo của Pháp được vinh danh là giám đốc labo xuất sắc cảu CNRS cách đây 2 năm. Qua cái email đó, mình càng hiểu thêm cái "tầm vóc" xử lý "lỗi lầm" của nhân viên của một vị giám đốc - một người có quyền lực.

Mình từng lướt FB và thấy một status miệt thị một cá nhân công khai trên FB. Mình nghĩ đó đôi khi là một màn tra tấn tinh thần kinh khủng nhất. Chẳng có ai là không phạm lỗi. Và khi mình là "bề trên" phát xét một lỗi lầm của người khác, thì cái khó nhất là mình phải hành xử sao để nâng đỡ phẩm chất, danh dự của người khác để tương lai họ có cơ hội khắc phục, cải thiện, thay vì "ban tặng" cho họ nhưng phát xét bất di bất dịch kiểu "Bạn chẳng bao giờ tiến bộ nổi đâu..."

Hy vọng

Lũ sông Hồng về, anh có nghe
Biển Đông có ngọn đèn Hải đăng mới, anh có thấy
Em Dư đã thiếu, anh có hay
Hồn nhiên vẫn ngập ngụa, Hy vọng vẫn tràn trề

Tình yêu là một con chim nổi loạn

Lời bài hát [Tình yêu của một con chim nổi loạn] phổ nhạc từ khúc đoạn [Habanera] đầu tiên trong vở nhạc kịch (opéra) nổi tiếng mang tên [Camen] năm 1875 của Georges Bizet.

Một lời nhạc cực kì sâu sắc về tình yêu, nên mình dịch tạm sang tiếng Việt. Lời gốc tiếng Pháp bên dưới. Đính kèm là trích đoạn tại Nhà hát Hoàng Gia. Dưới comment là version cover lại bởi Ca sĩ chuyên hát thể loại nhạc Giao Hưởng giao thoa Phạm Thu Hà.

Tình yêu là một con chim nổi loạn

Không ai có thể chế ngự nó
Và nổ lực gọi nó cũng là vô ích
Nếu nó đã quyết định khước từ

Không điều gì có thể chế ngự nó, kể cả đe dọa hay cầu khẩn
Kể cả khi người đó nói giỏi, người khác im lặng
Và tôi thì thích người thứ hai hơn
Người ấy không nói gì, nhưng tôi lại thích

Tình yêu (x 4)

Tình yêu là một đứa trẻ bất cần
Nó chưa bao giờ, chưa bao giờ biết đến luật lệ
Nếu em không yêu tôi, thì tôi yêu em
Và nếu tôi yêu em, hãy coi chừng
Hãy coi chừng
Nếu em không yêu tôi, nếu em không yêu tôi, thì tôi yêu em
Hãy cẩn thận
Nhưng nếu tôi yêu em, nếu tôi yêu tôi, hãy cẩn thận

Chú chim mà em tin tưởng đột nhiên vỗ cánh và bay đi
Tình yêu thật xa xôi, em có thể chờ đợi nó quay lại
Em không chờ đợi nữa, nó lại xuất hiện ở đó

Tất cả xung quanh em, nhanh chóng, nhanh chóng
Nó đến, đi, rồi trở lại
Em tin là đang giữ nó, nó tránh em
Em tin là đang tránh nó, nó lại thuộc về em

Tình yêu (x 4)


L'amour est un oiseau rebelle

L'amour est un oiseau rebelle
Que nul ne peut apprivoiser
Et c'est bien en vain qu'on l'appelle
S'il lui convient de refuser

Rien n'y fait, menace ou prière
L'un parle bien, l'autre se tait
Et c'est l'autre que je préfère
Il n'a rien dit, mais il me plaît

L'amour (× 4)

L'amour est enfant de bohème
Il n'a jamais, jamais, connu de loi
Si tu ne m'aimes pas, je t'aime
Et si je t'aime, prends garde à toi
Prends garde à toi
Si tu ne m'aimes pas, si tu ne m'aimes pas, je t'aime
Prends garde à toi
Mais si je t'aime, si je t'aime, prends garde à toi

L'amour est enfant de bohème
Il n'a jamais jamais connu de loi
Si tu ne m'aimes pas, je t'aime
Et si je t'aime, prends garde à toi
Prends garde à toi
Si tu ne m'aimes pas, si tu ne m'aimes pas, je t'aime
Prends garde à toi
Mais si je t'aime, si je t'aime, prends garde à toi

L'oiseau que tu croyais surprendre
Battit de l'aile et s'envola
L'amour est loin, tu peux l'attendre
Tu ne l'attends plus, il est là
Tout autour de toi, vite, vite
Il vient, s'en va, puis il revient
Tu crois le tenir, il t'évite
Tu crois l'éviter, il te tient

L'amour (× 4)
L'amour est enfant de bohème
Il n'a jamais jamais connu de loi
Si tu ne m'aimes pas, je t'aime
Et si je t'aime, prends garde à toi
Prends garde à toi
Si tu ne m'aimes pas, si tu ne m'aimes pas, je t'aime
Prends garde à toi
Mais si je t'aime, si je t'aime, prends garde à toi

L'amour est enfant de bohème
Il n'a jamais jamais connu de loi
Si tu ne m'aimes pas, je t'aime
Et si je t'aime, prends garde à toi
Prends garde à toi
Si tu ne m'aimes pas, si tu ne m'aimes pas, je t'aime
Prends garde à toi
Mais si je t'aime, si je t'aime, prends garde à toi

Vở nhạc kịch Carmen toàn chỉnh: 

Bay!

Thế giới này kì thực ảo lắm
Ảo cả giấc mơ, ảo cả bóng hình
Người em yêu cũng rất chi là ảo
Bởi chỉ biết ngắm nhìn, mãi chẳng được chạm tay

Thế giới này kì thực lạ kì
Người với người bỗng thân quen chỉ qua một câu nói
Hóa lạ lùng cũng chỉ bởi nghĩ suy (khác nhau)
Thế giới này kì thực bao la
Bay xa mãi dẫu có cô đơn cũng thấy thân thuộc
Bởi ảo ảnh - điều lạ kì vẫn cứ xảy ra hàng ngày
Chỉ cần dám cất cánh bay lên!